Ngày Tết, mọi nhà đều dự trữ nhiều thực phẩm để đãi khách và sử dụng cho gia đình, từ những món ăn ngọt như bánh, mứt (mua hoặc tự làm) đến các món mặn: thịt nguội, lạp xưởng, bò khô, dưa cải muối.
Do bảo quản không đúng cách khiến thực phẩm bị nhiễm khuẩn, nhiễm hóa chất do thực phẩm không rõ nguồn gốc, lưu trữ thức ăn lâu ngày làm thực phẩm bị biến chất hoặc trong bản thân thực phẩm có chứa chất độc… nên có nhiều nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Nên làm gì để phòng tránh hiện tượng này?
Nguyên nhân gây ngộ độc thức ăn
- Ngộ độc thức ăn xảy ra khi chúng ta ăn phải những thức ăn chứa mầm bệnh như những vi khuẩn gây hại hoặc những chất độc sinh ra từ quá trình thức ăn bị ôi thiu.
- Thức ăn từ thịt động vật, hay chưa được nấu chín, rau chưa rửa sạch, các sản phẩm từ sữa, các loại thủy sản…, hầu hết đều chứa mầm bệnh. Các vi khuẩn thường - gây bệnh là: salmonnella, E.coli, listeria, campylobacter…
- Nguyên nhân ngộ độc thức ăn cũng có thể do các chất gây hại vô tình trong quá trình chế biến: chất bảo quản, chất dùng làm gia vị không có nguồn gốc rõ ràng, hoặc các độc chất tự sinh ra trong quá trình ôi thiu khi thức ăn dự trữ, bảo quản không phù hợp.
Nhận biết dấu hiệu ngộ độc thức ăn:
Ngộ độc thức ăn thông thường ở thể nhẹ, thoáng qua nhưng cũng có thể nặng tùy theo tác nhân gây bệnh. Trong vài giờ sau khi ăn các triệu chứng sẽ xuất hiện, bao gồm:
- Buồn nôn, nôn mửa, khó chịu ở bụng, đau quặn bụng.
- Tiêu chảy: một hoặc nhiều lần, phân có thể có nhiều nước, nếu phân có nhiều nước thì cần bù nước sớm cho bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em và người già. Trong phân có thể có máu. - Các triệu chứng toàn thân: sốt, nhức đầu, chóng mặt, thậm chí tụt huyết áp, hôn mê… là những triệu chứng nặng.
Cách xử trí khi bị ngộ độc thức ăn
- Khi có các triệu chứng trên chúng ta cần đến bệnh viện ngay để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị sớm. Tùy theo mỗi loại mầm bệnh mà có cách điều trị cụ thể và đa số các trường hợp nhẹ không cần phải dùng đến những loại thuốc đặc trị nào.
- Khi bệnh nhân mất nước do ói và tiêu chảy nhiều, đặc biệt là ở trẻ em và người già, cần được cho uống bù nước ngay, càng sớm càng tốt (có thể uống nước chín, nước lọc tại nhà trước khi đi đến bệnh viện). Trong những trường hợp nặng bác sĩ cần phải truyền dịch qua đường tĩnh mạch tại bệnh viện.
Cách phòng tránh ngộ độc thức ăn
- Lựa chọn các loại thực phẩm tươi sống, tốt nhất là có kiểm định. Với những thức ăn chế biến sẵn,ì nên chọn mua những nơi có uy tín, đáng tin cậy, hợp vệ sinh, còn thời hạn sử dụng. Cảnh giác với các loại thực phẩm có nguy cơ cao: cá ngừ, măng tươi, nấm, các thức chế biến sẵn không rõ nguồn gốc.
- Nấu chín thức ăn với nhiệt độ thích hợp: các thức ăn cần được nấu chín để loại trừ nguy cơ bị ngộ độc. Đối với các thức ăn như rau sống cần phải rửa thật kỹ 2-3 lần trước khi ăn.
- Bảo quản thực phẩm hợp lý: các loại vi khuẩn tiềm ẩn sẽ phát triển rất nhanh nếu thực phẩm không được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ thích hợp.
- Sử dụng thức ăn trong vòng 2 giờ, tốt nhất là ăn ngay khi còn nóng, nếu để quá 2 giờ thì bảo quản trong tủ lạnh và hâm lại trước khi ăn.
- Các loại thịt, cá, hải sản cần phải được bảo quản ở ngăn đá.
- Loại bỏ các thức ăn dư thừa bởi đây là nguyên nhân thường gặp nhất của ngộ độc thức ăn.
- Rửa tay sạch bằng xà phòng sát khuẩn trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.